آموزش انواع ساکشن ها در دندانپزشکی، کاربرد، نحوه ی نصب و استفاده از آن ها برای دستیار دندانپزشک همراه با ویدئوی آموزشی
در دندانپزشکی از ساکشن ها (مکنده ها) برای دور کردن مایعات از جمله آب، بزاق، خون و… از محدوده ی کار در دهان بیمار استفاده می شود. یک دستیار دندانپزشک باید انواع ساکشن ها و کاربرد هر یک از آن ها را بشناسد. همچنین با نحوه نصب و استفاده از هر کدام آشنا باشد تا بتواند قبل از شروع کار ساکشن و سرساکشن را آماده کرده و در صورت نیاز در حین کار آن را در موقعیت مناسب نگه دارد.
در ادامه این مقاله با اهمیت ساکشن ها در دندانپزشکی ، دو نوع ساکشن مورد استفاده در دندانپزشکی، کاربرد هر یک، نحوه نصب و نیز طرز استفاده از آن ها آشنا خواهید شد.
اهمیت استفاده از ساکشن ها
برای انجام اغلب درمان های دندانپزشکی و به خصوص درمان های ترمیمی به شیوه ی صحیح، باید رطوبت دهان کنترل گردد و محیط کار (دندان تحت درمان و اطراف آن) خشک باشد. بسیاری از مواد دندانپزشکی از جمله کامپوزیت ها حساس به رطوبت بوده و در حضور رطوبت به خوبی به بافت دندان باند نمی شوند. (یعنی نمی چسبند) کنترل رطوبت شامل دور نگه داشتن تمامی مایعات در حفره ی دهان (از جمله بزاق، خون و مایع شیار لثه ای) از محیط عمل می باشد که با روش های مختلف از جمله استفاده از ساکشن (مکنده) های دندانپزشکی میسر می شود.
انواع ساکشن ها و کاربرد آن ها
1. ساکشن (مکنده) معمولی یا Saliva Ejector (تخلیه کننده ی بزاق)
در درمان های روتین دندانپزشکی و برای خارج کردن مقادیر کم آب و بزاق از دهان بیمار استفاده می شود. این ساکشن روی قسمتی از یونیت دندانپزشکی به نام تابلت یا میز دستیار قرار دارد که اجزای دیگری نیز مانند پوار آب و هوا می توانند روی این قسمت وجود داشته باشند.
تابلت یا میز دستیار شامل سیستم ساکشن
یک لوله پلاستیکی کوچک و یک بار مصرف به نام سرساکشن به قطعه سر شلنگ ساکشن وصل می شود و در داخل دهان بیمار قرار می گیرد. این سرساکشن ها انعطاف پذیر بوده و برای انطباق با مناطق مختلف دهان می توان آن ها را به شکل دلخواه درآورد.
قسمت طوسی رنگ در سر قطعه ساکشن، پلاستیکی بوده و معمولا قابل تعویض می باشد. این قسمت همان محل قرار دادن سرساکشن می باشد.
سرساکشن معمولی (یک بار مصرف)
2. ساکشن دهانی با حجم بالا یا HVE(High Volume Evaluator)
نسبت به ساکشن معمولی وسیله قوی تری برای کنترل رطوبت و خارج سازی مایعات از محیط عمل می باشد. از این ساکشن زمانی استفاده می شود که میزان زیادی آب در محیط عمل وجود دارد. (مانند وقتی که دهان یا ناحیه ی عمل مدام شست و شو داده می شود یا در حین تراش های وسیع دندانی که هندپیس با سرعت بالا استفاده می شود و برای خنک کردن فرز و دندان، از آب فراوان استفاده می شود.) این ساکشن علاوه بر کنترل رطوبت، می تواند در حذف ذرات جامد کوچک و نیز کنار نگه داشتن زبان یا گونه به دور از محل عمل کمک کننده باشد.
ساکشن HVE که در مقایسه با ساکشن معمولی بزرگ تر است.
بر روی این ساکشن نیز سرساکشن مخصوص نصب می شود. سرساکشن های HVE در شکل ها و اندازه های مختلف وجود دارند و از جنس پلاستیک نیمه سخت می باشند که پس از استفاده باید استریل شوند. برخی از این سرساکشن ها شیب به سمت پایین برای استفاده در قسمت های قدامی دهان و یا شیب به سمت بالا برای استفاده در مناطق خلفی فک بالا دارند.
نحوه نصب و طرز استفاده از ساکشن ها
ساکشن معمولی
برای استفاده از ساکشن معمولی کافیست یک سرساکشن معمولی یکبار مصرف را بر روی آن قرار دهید و آن را به طور مناسب خم کرده و داخل دهان بیمار در سمت مخالف ناحیه ی درمان قرار دهید. (می توانید آن را به شکل یک عصا درآورید.)
شما می توانید نحوه ی نصب و خم کردن صحیح سرساکشن را در ویدئوی انتهای مقاله مشاهده نمایید.
ساکشن HVE
برای استفاده از این ساکشن نیز باید یک سرساکشن مخصوص روی آن نصب کنید. نحوه استفاده از ساکشن HVE به این صورت است که دستیار باید نوک سرساکشن را تا حد امکان نزدیک به دندانی که تراش می خورد، نگه دارد. با این حال نباید این کار مانع دید و دسترسی دندانپزشک شود. هم چنین نوک سرساکشن HVE را نباید خیلی نزدیک به سر هندپیس نگه داشت زیرا در این صورت ساکشن، آب را از وسیله ی چرخنده (فرز) منحرف می سازد و مانع خنک شدن فرز و دندان توسط آب می شود.
برای کار با یک دندانپزشک راست دست، دستیار باید ساکشن را در دست راست خود نگه دارد. دست چپ او باید برای نگه داشتن پوار آب و هوا و یا انتقال وسایل آزاد باشد. (برای کار با دندانپزشک چپ دست، باید برعکس عمل کرد یعنی ساکشن در دست چپ و دست راست آزاد باشد.)
نحوه ی نگه داشتن ساکشن در دست نیز، می تواند به دو روش زیر باشد که هر دو روش مناسب و کارآمد می باشند:
1- روش Pen Grasp:
2- روش Thumb to Nose:
همچنین در استفاده از این نوع ساکشن باید دقت کرد تا تصادفا بافت نرم توسط نوک ساکشن کشیده و دچار آسیب نشود. اگر این اتفاق افتاد، سریعا سرساکشن را بچرخانید تا کشش برطرف شده و بافت رها شود.
به طور کلی از نظر موقعیت قرارگیری سرساکشن HVE در سمت مخالف درمان قرار می گیرد. به عنوان مثال حین کار روی سطح فیشیال دندان، دستیار باید سرساکشن را در موقعیت لینگوال نگه دارد.
موقعیت صحیح برای نگه داشتن این سرساکشن توسط دستیار دندانپزشک، حین کار بر روی نواحی مختلف دهان در ویدئوی زیر آموزش داده شده است.
این ویدئو بخشی از دوره آموزش جامع دستیار دندانپزشکی ما می باشد که توسط گروه دنتال مد تهیه شده است. در این دوره شما هر آنچه که برای وارد شدن به این حرفه نیاز دارید خواهید آموخت. این دوره شامل ویدئوهای آموزشی و فایل های pdf به صورت کاملا مصور با توضیحات کامل و واضح می باشد. علاوه بر این، 60 روز پشتیبانی رایگان از طریق واتساپ برای این دوره، این امکان را به شما می دهد که پاسخ سوالات خود را در رابطه با مطالب دوره از ما دریافت کنید.
آموزش های این دوره شامل آشنایی کامل با حرفه دستیار دندانپزشک و وظایف او، آموزش مراحل و روند و ابزارهای مورد نیاز در درمان های رایج دندانپزشکی، آشنایی با نحوه پذیرش بیماران و اطلاعات مربوط به تشکیل پرونده برای بیماران، آموزش انواع رادیوگرافی های دندانی، کاربرد و تهیه ی آن ها، آشنایی با بیش از 60 نوع ابزارو وسیله و همچنین کلیه تجهیزات موجود در مطب دندانپزشکی و نحوه کار با آن ها، آشنایی با انواع مواد مورد استفاده در دندانپزشکی و نحوه صحیح تهیه آن ها و… می باشد.
