آموزش و معرفی پرکاربردترین ابزارهای مورد استفاده در دندانپزشکی ویژه ی دستیار دندانپزشک
یک دستیار دندانپزشک وظایف متعددی دارد اما بی شک یکی از اساسی ترین و مهم ترین وظایف یک دستیار دندانپزشک، آماده سازی و گردآوری تمام وسایل، ابزارها و مواد مورد نیاز هر درمان در قالب یک مجموعه یا ست (Setup) ، قبل از شروع کار دندانپزشک و تحویل موارد خواسته شده در حین کار به او می باشد.
یک دستیار دندانپزشک زمانی می تواند این وظیفه را با مهارت کامل انجام دهد که:
- تک تک ابزارها و وسایل و اقلام مورد استفاده در دندانپزشکی را بشناسد.
- با کاربرد کلی ابزارها و وسایل آشنایی داشته باشد. (بداند هر ابزار در کدام مرحله از درمان نیاز خواهد بود.)
- به طور کلی با مراحل هر درمان و ترتیب این مراحل آشنایی مختصر داشته باشد تا بداند مرحله ی بعدی چیست و دندانپزشک از او چه وسیله ای درخواست خواهد کرد.
- با انواع مواد دندانپزشکی آشنا بوده و طریقه ی مخلوط کردن و آماده سازی آن ها را بداند.
در ادامه ی این مقاله قصد داریم به معرفی برخی از مهمترین وسایل دندانپزشکی پرداخته و شما را با کاربرد آن ها آشنا کنیم.
معرفی برخی از مهمترین وسایل دندانپزشکی و کاربرد آن ها
در دندانپزشکی از ابزارها و وسایل بسیار متنوعی استفاده می شود که به طور کلی این ابزارها در سه گروه دستی، انگشتی و ماشینی قرار می گیرند. در ادامه برخی از پرکاربرد ترین ابزارهای هر گروه را بررسی خواهیم کرد.
کتاب PDF معرفی و آموزش تجهیزات و ابزارهای دندانپزشکی
گروه اول: ابزارهای دستی
آینه ی دندانپزشکی Dental Mirror
این وسیله برای کنار زدن گونه، زبان، انعکاس نور و دیدن قسمت هایی از دهان که به طور مستقیم دیده نمی شوند، استفاده می شود. می تواند به دو صورت پلاستیکی (یک بار مصرف) و یا فلزی (قابل اتوکلاو شدن) موجود باشد.
سوند دندانپزشکی Dental Explorer
این وسیله برای معاینه ی دندان ها و پیدا کردن پوسیدگی ها و جرم های دندانی و نیز امتحان سلامت و سختی سطح دندان ها استفاده می شود.
پنس یا پلایر رل پنبه Cotton plier
با زوایا و نوک های متفاوت برای برداشتن، جایگذاری و انتقال وسایل و ذرات ریز از جمله ریزپنبه، رل پنبه، تکه های ترمیم افتاده در دهان بیمار و… کاربرد دارد.
این مقاله را نیز حتما بخوانید : دانستنی هایی درباره رادیوگرافی دندانی
ابزارهای ترمیم آمالگام
- کندانسور Condenser: برای فشردن و متراکم کردن ماده ترمیمی در حفره ی دندانی استفاده می شود. انواع مختلف از این وسیله با شکل سر متفاوت و در سایزهای مختلف وجود دارند. نوع رایج تر به شکل زیر می باشد:
- کارور Dental Carver: پس از قرار دادن ماده ی ترمیمی در محل مورد نظر، شکل و سطح آن به کمک کارور مشابه دندان طبیعی فرم داده می شود. انواع متفاوتی از کارورها وجود دارند که رایج ترین نوع، کارور لوزی می باشد:
- برنیشر Burnisher: برای صاف کردن، شکل دهی و پالیش/پرداخت آمالگام قبل از سخت شدن استفاده می شود. اشکال متنوعی از آن وجود دارد که نوع توپی رایج تر است:
الواتور Elevator
در خارج کردن دندان یا ریشه های دندانی، از این وسیله برای لق نمودن دندان از طریق قطع اتصالات بافت نرم (لثه) و هم چنین اتصالات دندان و استخوان اطراف آن استفاده می شود. به این ترتیب دندان در محل خود مقداری شل شده و راحت تر خارج خواهد شد. انواع مختلفی از الواتورها با کاربردهای مختلف و شکل سر متفاوت وجود دارند. رایج ترین الواتور، الواتور مستقیم Straight Elevator می باشد.
فورسپس Forceps
بعد از این که دندان به وسیله ی الواتور از بافت ها و استخوان اطراف آن جدا شد باید آن را توسط یک وسیله گرفت و از داخل استخوان خارج کرد که این وسیله فورسپس نام دارد. در حالت کلی نوک فورسپس های فک بالا در امتداد دسته قرار داشته و به طور مستقیم می باشد در حالی که نوک فورسپس های فک پایین نسبت به دسته یک زاویه ی تقریبا ۹۰ درجه دارد.
نمای کلی فورسپس های فک بالا
نمای کلی فورسپس های فک پایین (زاویه ی 90 درجه ی نوک فورسپس نسبت به دسته)
هر یک از فورسپس ها (چه برای فک بالا و چه فک پایین) بر اساس این که برای کشیدن کدام دندان به کار می روند، شکل قسمت سرشان طراحی اختصاصی و متفاوت از یکدیگر دارد. حتی برای برخی دندان ها، فورسپس سمت چپ و راست با یکدیگر متفاوت است.
کتاب PDF معرفی و آموزش تجهیزات و ابزارهای دندانپزشکی
گروه دوم: ابزارهای انگشتی
فایل اندودنتیک Endodontic File
فایل وسیله ای فلزی است که از آن در درمان ریشه (عصب کشی) برای تمیز کردن داخل کانال ریشه استفاده می شود. جنس فایل ها معمولا از استیل ضد زنگ Stainless Steel و یا نیکل- تیتانیوم (Ni-Ti) می باشد.
فایل ها بر اساس ضخامت نوک قسمت برنده ی آن ها شماره گذاری شده اند و شماره ی هر فایل روی دسته ی آن نوشته شده است. به عنوان مثال فایل شماره ی 20 در نوک فایل ضخامتی برابر با 0.2 میلی متر دارد. برای سهولت استفاده، هر سایز با یک رنگ مشخص و ثابت، کدگذاری شده است. به این صورت که سه شماره ی اول (شماره های 6-8-10) که نازک ترین فایل ها می باشند، با رنگ های جداگانه ای مشخص می شوند اما از فایل شماره ی 15 به بعد رنگ ها به صورت دوره ای تکرار می شوند:
گروه سوم: ابزارهای ماشینی
توربین دندانپزشکی (هندپیس با سرعت بالا)
برای اعمال متنوعی از جمله تراش دندان و برداشت پوسیدگی ها، ، تراش دندان برای روکش، پالیش و پرداخت ترمیم ها و… به کار می رود. عامه مردم و بیماران این وسیله را با نام “دریل دندانپزشکی” می شناسند.
یک ابزار چرخنده ی کوچک (انواع فرزها) در محل مخصوص روی توربین نصب شده و توربین به شلنگ مخصوص روی یونیت دندانپزشکی متصل میشود. با فشار دادن پدال پایی مخصوص، توربین با نیروی فشار هوا شروع به کار می کند و با سرعت بسیار بالا (حدود 450000 دور در دقیقه) وسیله ی چرخشی (فرز) را می چرخاند که به این ترتیب تراش دندان ممکن می شود.
آنگل (هندپیس با سرعت پایین)
آنگل (هر دو حرف ̎ن̎ و ̎گ ̎ را ساکن بخوانید.) می تواند برای اعمال مختلفی از جمله مراحل نهایی برداشت پوسیدگی ها، بروساژ و پروفیلاکسی در جرمگیری، پرداخت و پالیش ترمیم ها و… به کار رود.
همانند توربین برای این وسیله نیز یک ابزار چرخنده ی کوچک (مانند فرزهای مخصوص آنگل) در محل مخصوص روی آن نصب شده و آنگل به شلنگ مخصوص روی یونیت متصل می شود. با فشار دادن پدال پایی یونیت، آنگل شروع به کار می کند و با سرعت پایین تری نسبت به توربین (حدود 25000 دور در دقیقه) وسیله ی چرخشی را می چرخاند.
ابزارهای دندانپزشکی بسیار زیاد و متنوع می باشند. در این مقاله توانسته ایم به تعداد محدودی از آن ها اشاره کنیم که خود این موارد نیز بعضا در اشکال گوناگون وجود دارند. شما در دوره ی آموزش دستیار دندانپزشک می توانید با بیش از 60 ابزار دستی و انگشتی و 6 ابزار ماشینی پرکاربرد در مطب های دندانپزشکی و نحوه ی کارکرد آن ها به طور مفصل و کاملا مصور آشنا شوید.
سلام و عرض ادب لطفا راجب بهترین مارک توربین دندانپزشکی بیشتر توضیح بدین