هر آنچه که باید درباره ی دندان های شیری فرزندتان بدانید

همان طور که می دانید هر فرد در طول زندگی خود، دارای یک سری دندان شیری و یک سری دندان دائمی می باشد.

در ادامه ی این مقاله قصد داریم به موضوعات زیر بپردازیم:

• آشنایی با سری دندان های شیری و اهمیت نگه داری مناسب آن ها
• معرفی انواع دندان های شیری روی تصویر دندان های طبیعی
• تعداد، سن رویش و سن ریزش طبیعی هر نوع دندان شیری
• تفاوت های عمده ی دندان های شیری و دائمی و نحوه ی تشخیص آن ها از هم
• نکات مهم در مراقبت از دندان های شیری و جلوگیری از پوسیدگی آن ها

این مقاله را نیز حتما بخوانید : معرفی دندان های دائمی انسان به همراه تصاویر

آشنایی با سری دندان های شیری و اهمیت نگه داری مناسب آن ها

دندان های شیری اولین دندان هایی هستند که در دهان کودک رویش پیدا می کنند. رویش این دندان ها معمولا از حدود 6 ماهگی آغاز شده و تا سن 2 الی 3 سالگی ادامه می یابد. این دندان ها به تعداد 20 عدد بوده و شامل ده دندان در هر فک می باشند.

چرا باید سعی در نگه داری دندان شیری کرد؟ تصور بسیاری از والدین این است که چون دندان های شیری به تدریج خواهند افتاد و با دندان های دائمی جایگزین خواهند شد، بنابراین این دندان ها چندان اهمیتی نداشته و ضرورتی برای مراقبت و نگه داری از دندان های شیری وجود ندارد. اما این تصور درست نیست زیرا رشد دندان های دائمی سالم و منظم تا حد زیادی وابسته به سلامت دندان های شیری و ریزش به موقع (نه زودهنگام) این دندان ها می باشد.

به عنوان مثال از دست رفتن دندان های شیری زودتر از موعد ریزش طبیعی آن ها، می تواند باعث عدم رویش و یا تاخیر در رویش دندان های دائمی شود. همچنین خارج کردن دندان شیری زودتر از موعد ریزش آن می تواند منجر به بسته شدن فضای رویش دندان دائمی زیرین شده و در نتیجه باعث رویش نامنظم دندان های دائمی در آینده شود. بنابراین علی رغم این که دندان های شیری در آینده جایگزین خواهند شد، با این وجود باید از آن ها به خوبی مراقبت نمود تا به طور طبیعی و در زمان مناسب دچار ریزش شوند.

معرفی انواع دندان های شیری روی تصویر دندان های طبیعی

دندان های شیری بر حسب شکل و همچنین وظیفه به 3 گروه تقسیم می شوند:

1. دندان های پیش (ثنایا)

• شامل دندان های پیش میانی و پیش طرفی
• این دندان ها دارای یک لبه ی تیز و برنده بوده و تک ریشه می باشند.

2. دندان نیش

• این دندان دارای یک تاج نسبتا نوک تیز بوده و تک ریشه می باشد.
• دندان نیش معمولا بلندترین ریشه را در بین دندان ها دارا می باشد.

3. دندان های آسیا

• شامل دندان های آسیای اول و دوم
• تاج این دندان ها دارای چندین برجستگی بوده و می توانند دو ریشه ای یا سه ریشه ای باشند.

دندان های شیری هم مانند دندان های دائمی دارای ریشه و دارای عصب می باشند.

عکس دندان شیری کودکان

تعداد، سن رویش و سن ریزش طبیعی هر نوع دندان شیری

تعداد

دندان های پیش به تعداد 4 عدد در هر فک (2 عدد پیش میانی و 2 عدد پیش طرفی) و مجموعا 8 عدد، دندان های نیش به تعداد 2 عدد در هر فک و مجموعا 4 عدد و دندان های آسیای شیری به تعداد 4 عدد در هر فک (2 عدد آسیای اول و 2 عدد آسیای دوم) و مجموعا 8 عدد وجود دارند.

سن رویش و ریزش طبیعی

جوانه های دندان شیری قبل از به دنیا آمدن نوزاد و در رحم مادر، در داخل بافت فک او به وجود می آیند. اما رویش این دندان ها و پیدایش آن ها در دهان، تقریبا از سن 6 ماهگی آغاز می گردد.

اهمیت دانستن سن رویش این دندان ها در چیست؟ در زمان رویش دندان های شیری و به خصوص اولین دندان ها، فرزند شما ممکن است علائمی از این قبیل را به صورت مختصر و یا شدیدتر تجربه کند:

• قرمزی و التهاب لثه در محل رویش دندان
• برآمدگی های سفت و سفیدرنگ روی لثه
• افزایش ترشح بزاق و گاهی سرازیر شدن بزاق از دهان
• درد و خارش لثه و مشکل در تغذیه
• بیقراری کودک به دنبال درد و ناراحتی لثه
• بردن دست یا انگشتان به دهان و یا مالش گونه یا لثه ها به دلیل احساس درد
• تب (در برخی موارد)

معمولا رویش دندان ها در دختران زودتر از پسران رخ می دهد. رویش دندان های هم نوع در راست و چپ (مثل آسیای اول راست و چپ در یک فک) نیز معمولا همزمان و یا با اندکی فاصله ی زمانی اتفاق می افتد. با این حال استثنائات در زمانبندی رویش و ریزش دندان ها وجود دارد و در صورت وجود تفاوت مختصر بین زمان ریزش یا رویش دندان های فرزندتان با زمانبندی نرمال، جای نگرانی وجود ندارد. اما در صورتی که این تفاوت زمانی زیاد باشد و یا فرزند شما در سن 18 ماهگی هنوز هیچ دندانی درنیاورده باشد، حتما باید تحت معاینه ی دندانپزشک قرار گیرد.

تفاوت های عمده ی دندان شیری و دائمی و نحوه ی تشخیص آن ها از هم

از سن 6-7 سالگی به بعد که برخی دندان های دائمی نیز شروع به رویش می نمایند، در دهان کودک همزمان تعدادی از دندان های شیری و تعدادی هم دندان دائمی وجود دارد. ممکن است برای برخی از والدین این سوال پیش بیاید که از کجا تشخیص بدهم کدام دندان فرزندم شیری و کدام دائمی است؟ از این رو به بیان برخی تفاوت های دندان شیری و دائمی می پردازیم.

در حالت کلی دندان های شیری به نسبت دندان های دائمی متناظر خود، اندازه ی کوچک تری دارند. همچنین این دندان ها برجستگی های تیزترو واضح تر و اغلب رنگ روشن تر و سفیدتری نسبت به دندان های دائمی دارند.

از تفاوت های دیگر بین این دندان ها، می توان به وجود برجستگی هایی به نام ماملون در دندان های پیش دائمی تازه روییده اشاره کرد در حالی که دندان های شیری فاقد این برجستگی ها می باشند.

برجستگی های ماملون در دندان پیش دائمی تازه روییده

بنابراین شما با دانستن این تفاوت ها و نیز در نظر گرفتن سن کودکتان و محل دندان مورد نظر بر روی فک او می توانید به شیری یا دائمی بودن آن دندان پی ببرید.

شایع ترین دندان دائمی که توسط والدین به اشتباه دندان شیری تلقی می شود، دندان آسیای بزرگ اول یا همان دندان شماره ی 6 می باشد که چون در حوالی سن 6 سالگی رویش می یابد از این رو دندان 6 سالگی نیز خوانده می شود. موقعیت این دندان دقیقا در پشت آخرین دندان آسیای شیری قرار دارد.

نکات مهم در مراقبت از دندان شیری و جلوگیری از پوسیدگی آن ها

دندان های شیری به دلیل داشتن مینای نازک تر و شیارهای عمیق تر بسیار مستعد پوسیدگی می باشند. علاوه بر این علاقه ی شدید اغلب کودکان به خوردن مواد قندی و شکلاتی و نیز عدم توانایی آنان در مراقبت صحیح از دندان هایشان در سنین پایین، خطر پوسیدگی دندان های شیری را چندین برابر می کند. بنابراین وظیفه ی مراقبت از دندان های شیری فرزندان تا حدود زیادی بر عهده ی والدین آن ها می باشد.

• بر اساس توصیه ی انجمن دندانپزشکی کودکان آمریکا (AAPD) بهداشت دهان و دندان برای نوزادان باید از همان ابتدای رویش اولین دندان شیری آغاز گردد.
• توصیه می شود تمام سطوح دندان های شیری نوزاد خود را مخصوصا پس از هر بار نوشیدن شیر، با یک دستمال تمیز و یا مقداری پنبه ی مرطوب به کمک انگشت خود و به آرامی پاک کنید. با این کار مانع باقی ماندن قند شیر روی دندان های او و پوسیدگی دندان های او می شوید.
• بعد از هر بار نوشیدن شیر در صورتی که امکان تمیز کردن دندان های نوزادتان در همان لحظه وجود ندارد، مقدار کمی به او آب بنوشانید تا حدالامکان قند شیر در محیط دهان او باقی نماند و در اولین فرصت دندان های او را به روش گفته شده تمیز نمایید.
• از سن یک سالگی به بعد می توانید به کمک مسواک های انگشتی (Finger Toothbrush) مسواک زدن دندان های کودک خود را روزانه حداقل دوبار آغاز نمایید. در این سن باید از خمیردندان های بدون فلوراید و در هر بار به اندازه ی یک دانه ی برنج از خمیر دندان استفاده نمایید.

• از سن دو سالگی به بعد می توانید از خمیر دندان های فلوریده با مشورت دندانپزشک استفاده نمایید. (در هر بار به اندازه ی یک دانه ی برنج) همچنین از این سن به بعد می توانید از مسواک های اطفال سایز کوچک و نرم برای تمیز کردن دندان های کودک خود استفاده نمایید.

• بعد از سن سه سالگی می توانید از خمیر دندان های فلوریده بدون نگرانی استفاده کنید. توصیه می شود از سن 3 الی 6 سالگی در هر بار به اندازه ی یک نخودفرنگی از خمیر دندان استفاده شود. در صورت بلعیدن مقدار اندکی از این خمیردندان ها مشکلی برای فرزندتان پیش نخواهد آمد.
• اولین ملاقات فرزندتان با دندانپزشک باید در سن سه سالگی صورت گیرد این کار باعث می شود از همان ابتدا به محیط مطب و دندانپزشک عادت کند. پس از کنترل اولیه ی دندان ها در این سن، چک آپ دندان ها هر 6 ماه یک بار توصیه می شود تا از بروز پوسیدگی پیشگیری شده و یا در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان شود.علاوه بر این ویزیت های دندانپزشکی منظم از دوران کودکی، در کاهش استرس و اضطراب فرزند شما از اعمال دندانپزشکی بسیار مفید می باشد.
• سعی کنید آموزش مسواک زدن را از سنین پایین و به محض این که کودک بتواند مسواک را در دست بگیرد آغاز نمایید. معمولا بعد از سن 2-3 سالگی او یاد می گیرد که محتویات دهانش را تف کرده و قورت ندهد. در حوالی سن 6 سالگی کودک می تواند بدون کمک شما مسواک را در دست گرفته و تمام سطوح دندان های خود را مسواک بزند. با این حال مسواک زدن فرزندتان حداقل تا سن 7 سالگی باید در حضور شما و تحت نظارت شما صورت گیرد.
• به طور کلی تا حد امکان از مواد قندی و اسیدی در رژیم غذایی فرزندتان بپرهیزید و استفاده از این مواد را محدود سازید.
• برای تبدیل مسواک زدن به یک عادت همیشگی و روزانه در فرزندتان بهتر است این کار را همان طور که گفته شد از سنین پایین آغاز نمایید. با تهیه ی مسواک های طرح مورد علاقه ی او، تهیه ی خمیردندان با طعم های متنوع، خواندن شعر یا آهنگ مورد علاقه ی او حین مسواک زدن، مسواک زدن دندان های خودتان با چهره و حالتی خوشحال در مقابل او، برآورده کردن برخی خواسته های او به عنوان جایزه پس از این کار و… کودک خود را تشویق کرده و در او ایجاد انگیزه نمایید.

پایان مقاله.